Bir ağa bağlanmış olan bilgisayar, tablet, telefon ya da kamera ne olursa olsun ağdaki diğer cihazların nasıl erişebileceklerini bilmeleri için benzersiz bir kimliğe ihtiyaç duyarlar. TCP/IP ağ dünyasında bu benzersiz kimliklere Internet Protocol ya da kısaca IP adresi adı verilmektedir. Birçok kişi IP adresini hayatında bir kez olsun duymuştur ancak ne olduğu hakkında bir fikir sahibi değildir. Çünkü ağa bağlanan cihazlar ve ağı oluşturan cihazlar çeşitli işleri ve adreslemeleri arkaplanda yapmaktadır. Ancak internet bağlantısında meydana gelen bir problemi çözmek ya da diğer cihazlarda herhangi bir problem yokken sadece bir cihazın internete bağlanmadığı durumlarda bunun neden kaynaklandığını anlayabilmek için IP adresi kavramını bilmek ve ağ sistemleri hakkında biraz bilgi sahibi olmak gerekmektedir. 

IP adresi kısaca bir cihazın ağdaki kimliğidir. 1, 2 ya da 3 basamaklı sayıların yer aldığı 4 haneli bir adrestir ve 192.1682.1.34 şeklinde noktalarla birbirinden ayrılarak yazılmaktadır.

Her bir sayı 0 ile 255 arasında değişebilmektedir ve bu sayede toplam aralık 0.0.0.0 ile 255.255.255.255 arasında olmaktadır. Her bölümün 255 ile kısıtlı olmasının sebebi aslında bu her sayının 2’lik tabanda 8 haneli bir karşılığının olmasıdır. Bunlara ise oktet yani sekizli ya da sekiz bitli bayt adı verilir. Bir sekizlide 0 sayısı 00000000’dir ve 255 ise 11111111’dir. Buradan yola çıkarak 192.168.1.34 IP adresi aslında 11000000.10101000.00000001.00100010 şeklinde olduğunu söylemek mümkündür. Bilgisayarlar ikili tabanda çalışır ancak onluk taban insanların çalışabilmesi için daha kolaydır. 

IP Adresinin İki Bölümü

Bir cihazın IP adresi ağ kimliği (Network ID) ve sunucu kimliği (Host ID)adı verilen iki farklı bölümden oluşmaktadır. IP adresinin ağ kimliği kısmı cihazın bağlı olduğu spesifik ağı belirtmektedir. Sıradan bir ev ağında 192.168.1.34 IP adresine sahip olan cihazın 192.168.1 kısmı ev ağını temsil etmektedir. Sunucu kimliği kısmı ise IP adresinin son kısmıdır. 192.168.1.34 olan bir IP adresinde 34 kısmı 192.168.1.0 ağındaki hostun benzersiz kimliğidir. Birden fazla cihazın internete bağlı olduğu ev ağlarında cihazların IP adresleri 192.168.1.1, 192.168.1.2 ya da 192.168.2.34 olabilmektedir. Burada simgelenen şey 192.168.1.0 ağına bağlı olan 1, 2 ve 34 host ID’li cihazlardır. 

IPv4 ile IPv6 Arasındaki Farklar

İnternete bağlanan cihazların ağ ayarlarında IP adresleri IPv4 ve IPv6 olarak iki farklı şekilde bulunmaktadır. Yukarıda anlatılan tüm özellikle 70’li yılların sonlarında geliştirilen IPv4 için geçerlidir. 32 adet ikili bitler yani dört sekizli kullanan IPv4 adresleri toplamda 4.29 milyar adet benzersiz adres sağlamaktadır. Bu sayı her ne kadar kulağa çok fazla gibi gelse de tüm açık adresler şirketlere atanmıştır. Birçoğu kullanılmasa da genel kullanımda mevcut değildir. 

90’lı yılların ortasında ise IP adreslerinin bitme problemi ortaya çıkmıştır. Bunun üzerine kısaca IETF olarak da bilinen Internet Engineering Task Force IPv6’yı tasarlamıştır. IPv6, 32-bit kullanan IPv4’ün aksine 128-bitlik adresler kullanmaktadır. Bu sayede IPv4 ile elde edilen 4.29 milyar adresinde milyarlarca katı elde edilebilmektedir. IPv6’da haneler IPv4’te olduğu gibi nokta işaretiyle değil iki nokta üst üste işaretiyle ayrılmaktadır. Ayrıca bu adresler 8’li sayı gruplarında gösterilmektedir. Her grup 8’lik tabanda 4 hane ile yani 2’lik tabanda 16 hane ile gösterilir. Bunlara ise oktet yerine hekstet adı verilmektedir. Sıradan bir IPv6 adresi ise “3245:9d1:sd42:b9fe:fe84:dkc0:3t4a” şeklinde olmaktadır. IPv6 sayesinde özel IP adreslerinin sayısı artmıştır ve bu sayede birçok kişi açık IP adreslerini kullanmadan kendi özel ağlarını oluşturabilmektedir. IPv6’ya geçiş süreci hala devam etmektedir ve yetersiz kalmasının imkansız olduğu düşünülmektedir. 

IP Adresi Sorgulama

IP adresi sorgulama basitçe bir cihazın ağdaki IP adresini öğrenmektir. Bunu yapmanın birden fazla yöntemi bulunmaktadır. Günümüzde en yaygın yöntem ise IP adresi ve IP adresine bağlı bilgileri sunan internet sitelerini ziyaret etmektir. Bu internet siteleri sizin cihazınıza ait IP adresini gösterdiği gibi aynı zamanda IP adresinizin sağladığı bağlı olunan sunucu bilgisi, ISS bilgisi, internete bağlı olunan kıta, ülke ve koordinatlar gibi bilgiler gösterebilmektedir.  

macOS işletim sistemine sahip bilgisayarlarda mevcut IP adresi Sistem Tercihler içerisinde yer alan Ağ kısmına girildiğinde görüntülenmektedir. Windows işletim sistemine sahip bilgisayarlar da ise komut satırına yazılacak “ipconfig” komutu ile görüntülenebilmektedir.