XML Nedir?
90’ların sonlarında yayınlanan XML, bilgi depolamak ve iletmek için tasarlanan, dokümanları hem insan hem de makine tarafından okunabilecek şekilde çözümleyen bir işaretleme dilidir. Açılımı, Genişletilebilir İşaretleme Dili (Extensible Markup Language) olan XML’i geliştiren kişi, HTML işaretleme dilinin ve World Wide Web sisteminin mucidi Tim Berners-Lee’dir. Ayrıca World Wide Web Consortium (W3C)’un XML için standartları mevcuttur. Bununla beraber XML, HTML gibi bir programlama dili olmadığından onun ikamesi değildir. Programlama dilleri tarafından desteklenen hiyerarşik (ağaçsı) bir veri yapısına sahip olan bir veri dosyasıdır. DTD (Document Type Definition) yani veri tipi tanımlama ve XML Schema (XML Şema) ile verileri tanımlar.
XML Ne İşe Yarar?
XML, interaktif sayfalar yapmak için oldukça kullanışlıdır. Hızlı bir şekilde verileri depolama ve transfer etmeyi sağladığından günümüzde birçok web sitesi ve uygulamada yaygın olarak tercih edilir. Özellikle veri transferi konusundaki hızı ve eldeki verileri sıralayıp kategorize etmesi sebebiyle e-ticaret sitelerinde yaygın bir biçimde kullanılır. E-ticaretle uğraşan kişilerin “XML entegrasyonu nedir, nasıl uygulanır?” gibi soruların yanıtlarını bilmesi ise işlerini büyük ölçüde kolaylaştırır.
XML’de etiketler önceden tanımlanmamış olduğundan, kendi etiketlerinizi oluşturmanıza olanak tanır. Ayrıca XML, W3C standartlarına sahip olduğu için farklı cihaz ve tarayıcılarda aynı şekilde ve sorunsuz çalışır. Böylelikle web aramalarında XML kısıtlamalarını kullanarak doğru içeriğe vakit kaybetmeden ulaşmayı mümkün kılar.
XML Nasıl Kullanılır?
XML kullanmak için öncelikle XML dosyası oluşturmayı bilmek gerekir. Elbette ki kafanızda “XML dosyası nedir?” diye bir soru oluşmuş olabilir ve öncelikli olarak bu sorunun yanıtlanması gerekir. XML dosyası, birçok uygulama aracılığıyla oluşturup düzenleyebileceğiniz, içinde XML formatında kodlar ve çeşitli tiplerde veriler barındıran bir doküman olarak özetlenebilir. XML dosyası oluşturmak için PhpStorm, Eclipse ve Not Defteri (Notepad) gibi uygulamalar kullanılabilir. Bunların dışında Visual Studio XML Düzenleyicisi’ni kullanarak da XML dosyaları düzenlenebilir, söz dizimi denetimi ve şema desteği alınabilir.
XML’in Özellikleri
XML, hem insan hem de makine tarafından kolayca anlaşılabilir bir işaretleme dili olduğu için veri paylaşımı pratik bir biçimde yapılır. Veri transferinde sağladığı kolaylık sebebiyle sıklıkla tercih edilir. Ayrıca XML sayesinde, dosya formatı değiştirirken yaşanabilecek olası veri kayıplarının önüne geçilebilir. Kendi kendini tanımlayan bir meta işaretleme dili olan XML, yeni işaretleme dilleri tanımlamaya ve kendinize özgü etiketler yaratabilmenize olanak tanır. Bir diğer önemli özelliği ise programlama dilinden ve platformlardan bağımsız olarak kullanılabiliyor olmasıdır.
XML ile Neler Yapılabilir?
XML teknolojisi ile veriler kolaylıkla depolanabilir ve paylaşılabilir. Web sitesi veya uygulama oluştururken hem çevrim içi hem de çevrim dışı olarak veri depolamaya imkan verdiği ve hızlı veri transferi yapabildiği için oldukça kullanışlıdır. Yeni web sitelerini, uygulamaları veya işletim sistemleri herhangi bir veri kaybetmeden güncellemeyi mümkün kılar. Ayrıca XML sayesinde, HTML dosyasında herhangi bir problem olduğunda HTML’i yeniden düzenlemeye gerek kalmaz. Veriler ayrı olarak XML dosyalarında depolanabildiğinden, basit bir kod yardımıyla XML dosyasındaki içerik güncellenebilir ve yaşanan sorun pratik bir biçimde çözülebilir.
XML Dosyası Örneği
XML dosyalarının çeşitli örneklerine Microsoft, Oracle, W3C Schools gibi güvenilir kaynaklardan rahatlıkla ulaşabilirsiniz. Aşağıda gördüğünüz XML kodu, kitaplar ile ilgili bir XML dosya örneğidir:
<?xml version=”1.0″?>
<Catalog>
<Book id=”bk101″>
<Author>LimonHost</Author>
<Title>XML Nedir?</Title>
<Genre>Bilgisayar</Genre>
<Price>0</Price>
<PublishDate>2021</PublishDate>
<Description>XML Nedir ve Nasıl Kullanılır?</Description>
</Book>
<Book id=”bk102″>
<Author>LimonHost</Author>
<Title>XML’in Avantajları Nelerdir?</Title>
<Genre>Bilgisayar</Genre>
<Price>0</Price>
<PublishDate>2021</PublishDate>
<Description>XMl’in Avantajları</Description>
</Book>
</Catalog>
XML Dosyaları Nasıl Açılır?
XML dosyalarını açmak için PhpStorm, Eclipse, Visual Studio, Notepad++ gibi programlardan yararlanılabilir ancak XML bir metin dosyası olduğundan herhangi bir metin düzenleyici vasıtasıyla kolaylıkla XML dosyaları açılabilir:
- Hangi XML dosyasını açmak istiyorsanız o dosyanın üzerine gelin ve fareyle sağ tıklayın.
- “Birlikte Aç” seçeneğine tıklayın.
- Windows kullanıyorsanız Not Defteri’ni, Mac kullanıyorsanız TextEdit’i seçin. Seçtikten sonra XML dosyanız açılmış olacaktır.
XML’in Avantajları
Bir meta dil olduğundan XML aracılığıyla yeni internet dilleri yaratılabilmesi, XML’in avantajlarının başında gelir. XML ile yaratılmış olan diller sağlık, bankacılık, matematik ve elektronik yayıncılık gibi alanlarda ve haber akışı, multimedya web içerikleri içeren sitelerde sıklıkla kullanılır. Daha önce XML ile üretilen işaretleme dillerinden bazıları şunlardır: XHTML, WAP, WML, XBRL, XBEL, RSS, SMIL, WSDL, ClaML vb.’dir. Ayrıca EPUB (e-kitap formatı), en bilinen XML dillerinden biridir. Genişletilebilir ve esnek bir dil olan XML’in önceden verilmiş etiketleri olmadığı için kendi etiketlerinizi yaratabilirsiniz. Bütün bunlara ek olarak, sağladığı diğer avantajlar aşağıda listelenmiştir:
- Sadece makine tarafından değil, insanlar tarafından da okunabilir.
- Veri yapısı kullanışlı örüntüler içerdiğinden değişiklik yapmak oldukça kolaydır.
- Veri transferini hızlandırır ve kolaylaştırır.
- Hemen hemen her programlama dilinde ve platformda kullanılabilir. Birçok farklı uygulama ile verilere ulaşma şansı verir.
- Resim, video, ses dosyası gibi herhangi bir veri tipini içinde barındırabilir.
- Format değişiminde veri kaybına yol açmaz.
- Bir W3C standardıdır.
- Çok dilli dokümanları ve Unicode Consortium tarafından getirilmiş olan dünya standardını destekler.
- Güvenlikle ilgili bir probleme yol açmaksızın veri paylaşımını mümkün kılar.
- DTD ve XML Schema kullanarak doğrulama yapmaya izin verdiğinden syntax hatalarıyla karşılaşmayı önler.
- HTML’den verileri ayırarak veri içerisinde değişiklik yapmayı sağlar.
Not Defteri ile XML Nasıl Oluşturulur?
Birçok farklı uygulama ile XML dosyası oluşturulabileceği gibi neredeyse her bilgisayarda bulunan Not Defteri uygulamasıyla da sadece birkaç adımı takip ederek bir XML dosyası oluşturulabilir:
- Not Defteri uygulamasını açın.
- Gerekli etiketleri XML formatına göre yazın.
- Dosyayı XML formatına uygun bir biçimde kaydedin. Dosyayı kaydederken dosya isminin sonuna .xml yazın. (Bu adım akıllara “.xml formatı nedir?” sorusunu getirebilir, “.xml” XML formatının dosya uzantısıdır.)
- Oluşturmuş olduğunuz XML dosyasını, bilgisayarınızda hangi hedef dosyaya kaydettiyseniz orada görebilirsiniz.
Schema Markup Dili Nedir?
Schema Markup Dili, SEO (Arama Motoru Optimizasyonu) konusunun olmazsa olmazlarındandır. Schema işaretleyicisi sayesinde kullanıcılar belli Schema kodları aracılığıyla arama motorlarında içeriklerinin bir kısmını işaretleyerek ön plana çıkarabilir. Schema Markup, arama motoruna içeriğin ne anlama geldiğiyle ilgili bilgi verir. Örneğin, bir içeriğin yazarını işaretleyerek bu yazarın içerikte geçen alelade bir isim olmadığı belirtilebilir. Böylece arama motorunda belirtilen yazarın ismi aratıldığında, bu içerik ön plana çıkar. Bu işaretlemeyi kullanmak özellikle dijital pazarlama alanında elzemdi ve ilgili Schema kodlarına buradan ulaşabilirsiniz. Ayrıca SEO konusunda daha etkili bir site oluşturmak için htaccess nedir sorusuna cevap aramak önemlidir. Bu sayede sitenizde SEO uyumlu linkler oluşturabilirsiniz. Bunun yanı sıra sitenizi WordPress ile kurduysanız wordpress site optimizasyonu yaparak arama motorlarında görünürlüğünüzü artırabilirsiniz.
